Loa Treble Hi-End
Khi chúng ta thưởng thức cặp loa Hi–End cảm thấy âm thanh trong suốt, thật dễ chịu, đó chính là nhờ dải tần số cao được tái tạo hoàn hảo
Loa treble lâu đời nhất có màng loa dạng vòm
làm từ lụa mềm
Loa treble có vai trò rất quan trọng đối với âm thanh sau cùng nghe được, cảm nhận đầu tiên của người nghe là dải âm cao. Loa treble thường đảm nhận dải tần số từ 3000Hz trở lên. Lúc đang nghe nhạc, mở tấm chắn loa, chúng ta sẽ thấy hình như loa mid/bass đang rung động còn loa treble đứng yêu, đó là vì màng loa treble rung quá nhanh nên không thể nhận thấy bằng mắt thường. Loa treble thường có dạng dome (vòm), làm từ titanium, lụa, nhôm.., màng loa nhỏ (đường kính khoảng 2.53cm) và nhẹ để chuyển động rất nhanh, tạo ra vài ngàn dao động trong một giây. Trên lý thuyết, loa tái tạo được đến tần số khoảng 23kHz là đủ, tuy nhiên chất lượng loa phụ thuộc vào chất liệu màng loa và các bộ phận khác như nam châm, gân (cone) loa. Các nguồn nguyên liệu này cùng quá trình phức tạp để làm ra chúng là công nghệ tuyệt mật của mỗi nhà sản xuất.
Những năm cuối thế kỷ 20, loa Hi–End có bước phát triển nhảy vọt so với nhiều năm trước đó. Chỉ trong thập niên cuối cùng đã xuất hiện thêm một số loa treble mà tên tuổi đã nhanh chóng trở thành “huyền thoại”. Với việc áp dụng công nghệ thông tin và các loại vật liệu mới vào nghiên cứu chế tạo, ngành công nghiệp loa Hi–End chắc chắn sẽ tiến xa hơn nữa trong Thế kỷ 21 này. Chúng ta cùng điểm lại ba thiết kế loa treble huyền thoại của giai đoạn cuối thế kỷ trước.
Vòng Nhẫn (Ring Radiator) Scan Speak
Loa treble lâu đời nhất có màng loa dạng vòm làm từ lụa mềm (silk dome). Đây là lụa được làm từ chất liệu tổng hợp, vừa dai vừa có độ đàn hồi rất cao. Đa số loa treble dome tái tạo đến ngưỡng tần số khoảng 23kHz, riêng loa vòng nhẫn có màng tạo thành từ vật liệu đặc biệt do Scan Speak phát minh, phần thân loa để trong khoang nhôm chống cộng hưởng, ở vị trí trung tâm màng loa có đỉnh tán âm. Nhờ cấu tạo chi tiết và máy tăng gia tốc dùng hai motor từ trường neodymium cực mạnh, loa vòng nhẫn tái tạo dải tần số cao lên đến 40kHz..
Loa vòng nhẫn lần đầu xuất hiện vào năm 1992 và hiện tại vẫn là sự lựa chọn của các nhà sản xuất danh tiếng như Sonus Faber, Wilson Audio, Magico, ATC… Ấn tượng bởi âm thanh loa treble này, giới audiophile thường gọi loa vòng nhẫn bằng cái tên rất đẹp “Revelator – một từ trong Kinh Thánh chỉ người tìm ra ước nguyện của Chúa”.
Dải Băng Elac Ribbon
Màng loa treble dải băng (Ribbon) là một lá kim loại (lamella) rất mỏng (0.84mm) gấp trong không gian ba chiều. Lá kim loại không rung động như màng loa treble dome, tùy theo tín hiệu âm thanh vào, các đoạn gấp sẽ xếp hay mở ra. Bề mặt tiếp xúc với không khí của màng loa Ribbon hơn loa treble dome 2.5 lần, màng loa đặt trong từ trường nam châm neodymium cực mạnh. Khi dòng điện âm tần chạy qua, lá kim loại rung động trong từ trường phát ra sóng âm. Elac mất 20 năm để tìm ra vật liệu làm màng loa Ribbon. Cấu tạo loa Ribbon không khác nhiều loa treble dome, nhờ chất liệu đặc biệt của lá kim loại, loa Ribbon tái tạo dải tần số cao lên đến 50kHz. Loa Ribbon dùng trong sản phẩm của Dali, AudioVector, Burmester…
Màng Kim Cương Accuton
Năm 1984, tiến sĩ Bernhard Thiel phát minh quy trình điện hóa sản xuất hợp kim corundum (Al2O3), vật liệu có thể coi sánh với kim cương nhân tạo về độ bền nhưng lại có mọt số tính chất lý/hóa đặc biệt . Khi thành lập Accuton, Thiel áp dụng quy trình này vào sản xuất loa màng kim cương. Kim cương là vật chất đẹp và bền nhất hành tinh, các phân tử carbon của kim cương ở sát nhau hơn bất cứ phân tử nào. Nhờ những tính chất chỉ có ở kim cương, loa màng kim cương vượt trội hơn phần còn lại của thế giới ở tất cả mọi mặt. Mô hình đầu tiên của loa treble kim cương xuất hiện năm 1998. Loa màng kim cương đường kính 2cm có khả năng tái tạo đến mức tần số quá sức tưởng tượng 100kHz, vận tốc truyền âm thanh loa đạt đến 18km/giây. Loa treble kim cương được Kharma, Marten Design sử dụng từ khá lâu, gần đây có thể kể đến Avalon Acoustics. Cùng một model, nếu thay bằng loa treble kim cương giá thành có thể dội lên nhiều nghìn USD.
Những năm cuối thế kỷ 20, loa Hi–End có bước phát triển nhảy vọt so với nhiều năm trước đó. Chỉ trong thập niên cuối cùng đã xuất hiện thêm một số loa treble mà tên tuổi đã nhanh chóng trở thành “huyền thoại”. Với việc áp dụng công nghệ thông tin và các loại vật liệu mới vào nghiên cứu chế tạo, ngành công nghiệp loa Hi–End chắc chắn sẽ tiến xa hơn nữa trong Thế kỷ 21 này. Chúng ta cùng điểm lại ba thiết kế loa treble huyền thoại của giai đoạn cuối thế kỷ trước.
Vòng Nhẫn (Ring Radiator) Scan Speak
Loa treble lâu đời nhất có màng loa dạng vòm làm từ lụa mềm (silk dome). Đây là lụa được làm từ chất liệu tổng hợp, vừa dai vừa có độ đàn hồi rất cao. Đa số loa treble dome tái tạo đến ngưỡng tần số khoảng 23kHz, riêng loa vòng nhẫn có màng tạo thành từ vật liệu đặc biệt do Scan Speak phát minh, phần thân loa để trong khoang nhôm chống cộng hưởng, ở vị trí trung tâm màng loa có đỉnh tán âm. Nhờ cấu tạo chi tiết và máy tăng gia tốc dùng hai motor từ trường neodymium cực mạnh, loa vòng nhẫn tái tạo dải tần số cao lên đến 40kHz..
Loa vòng nhẫn lần đầu xuất hiện vào năm 1992 và hiện tại vẫn là sự lựa chọn của các nhà sản xuất danh tiếng như Sonus Faber, Wilson Audio, Magico, ATC… Ấn tượng bởi âm thanh loa treble này, giới audiophile thường gọi loa vòng nhẫn bằng cái tên rất đẹp “Revelator – một từ trong Kinh Thánh chỉ người tìm ra ước nguyện của Chúa”.
Dải Băng Elac Ribbon
Màng loa treble dải băng (Ribbon) là một lá kim loại (lamella) rất mỏng (0.84mm) gấp trong không gian ba chiều. Lá kim loại không rung động như màng loa treble dome, tùy theo tín hiệu âm thanh vào, các đoạn gấp sẽ xếp hay mở ra. Bề mặt tiếp xúc với không khí của màng loa Ribbon hơn loa treble dome 2.5 lần, màng loa đặt trong từ trường nam châm neodymium cực mạnh. Khi dòng điện âm tần chạy qua, lá kim loại rung động trong từ trường phát ra sóng âm. Elac mất 20 năm để tìm ra vật liệu làm màng loa Ribbon. Cấu tạo loa Ribbon không khác nhiều loa treble dome, nhờ chất liệu đặc biệt của lá kim loại, loa Ribbon tái tạo dải tần số cao lên đến 50kHz. Loa Ribbon dùng trong sản phẩm của Dali, AudioVector, Burmester…
Màng Kim Cương Accuton
Năm 1984, tiến sĩ Bernhard Thiel phát minh quy trình điện hóa sản xuất hợp kim corundum (Al2O3), vật liệu có thể coi sánh với kim cương nhân tạo về độ bền nhưng lại có mọt số tính chất lý/hóa đặc biệt . Khi thành lập Accuton, Thiel áp dụng quy trình này vào sản xuất loa màng kim cương. Kim cương là vật chất đẹp và bền nhất hành tinh, các phân tử carbon của kim cương ở sát nhau hơn bất cứ phân tử nào. Nhờ những tính chất chỉ có ở kim cương, loa màng kim cương vượt trội hơn phần còn lại của thế giới ở tất cả mọi mặt. Mô hình đầu tiên của loa treble kim cương xuất hiện năm 1998. Loa màng kim cương đường kính 2cm có khả năng tái tạo đến mức tần số quá sức tưởng tượng 100kHz, vận tốc truyền âm thanh loa đạt đến 18km/giây. Loa treble kim cương được Kharma, Marten Design sử dụng từ khá lâu, gần đây có thể kể đến Avalon Acoustics. Cùng một model, nếu thay bằng loa treble kim cương giá thành có thể dội lên nhiều nghìn USD.
Quang Nhân
